همیشه کتابهای خودیاری در صدر جدول فهرست کتابهای پر فروش قرار می‌گیرند. این کتاب‌ها خوانندگان زیادی از هر سن و موقعیت اجتماعی دارند.
برخی خواندن این کتاب‌ها را توصیه کرده اما برخی دیگر نظر مثبتی در مرود این کتاب‌ها ندارند.
منتقدان کتاب های خودیاری، عقیده دارند نویسندگان این کتاب‌ها فقط در پی افزایش فروش کتاب خود هستند و مطالبشان اعتبار علمی ندارد. همچنین باور دارند که ترفند این کتاب‌ها فقط تکرار کردن توصیه‌ها و باورهای شبه علمی و زرد بدون در نظر گرفتن شرایط خواننده است. از طرفی طرفداران پرو پاقرص این ژانر چیز دیگری می‌گویند.
آن‌ها باور دارند این کتاب‌ها تاکنون توانسته تغییرات زیادی را برایشان به عمل بیاورد و کمک‌های فروانی را برایشان کرده است.
اما نظر کدام گروه درست است؟ آیا کتابهای خودیاری واقعا کمک کننده هستند؟ یا فقط ترفندی مدرن برای کلاهبرداریست؟ آیا می‌توان تمام کتابهای خودیاری را با هم برابر دانست؟
ویژگی‌های یک کتاب خودیاری علمی و به دور از مطالب زرد چیست؟ اگر به دنبال پاسخ این پرسش‌ها هستید، تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
کتاب خودیاری چیست؟
کتاب های خودیاری یا Self-Help، کتاب هایی هستند که با هدف حل مشکلات شخصی و گوناگون افراد نوشته شده‌اند. این کتابهای انواع مختلفی دارند تقریبا می‌توانید برای هر مشکل شخصی مانند مسائل مالی، روابط دوستانه، روابط زناشویی، فرزندپروری و… یک کتاب خودیاری پیدا کنید.
تاریخچه‌ی کتابهای خودیاری
شاید بتوان گفت تاریخچه‌ی کتابهای خودیاری در واقع به آغاز نوشتن باز می‌گردد.
برخی معتقدند شاید بتوان گفت قدیمی‌ترین کتابهای خودیاری، کتابهای مقدس هر دینی هستند، زیرا در آن‌ها انسان را راهنمایی کرده تا چگونه رفتار کند. در ایران نیز نمونه‌هایی از کتب خودیاری را داریم.
کتاب ایهاالولد، نوشته‌ی امام محمد غزالی است. غزالی یکی از بزرگترین فیلسوفان و اندیشمندان جهان اسلام است. او در این کتاب راه و رسم رسیدن به مسیر درست را به شاگردش آموخته است.
کتاب قابوس نامه را نیز می‌توان نمونه‌ای دیگری از کتابهای خودیاری در ایران دانست. نویسنده‌ی این کتاب عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس زیاری، حاکم طبرستان است. عنصر المعالی در این کتاب راه و رسم چگونه زندگی کردن و آداب مملکت داری را برای فرزند خود گیلانشاه، به طور کامل شرح داده است.
انواع کتاب های خودیاری
کتاب های خودیاری به دو دسته تقسیم می‌شود: کتاب های رشد محور و کتاب های مشکل محور
کتاب های رشد محور در مورد چگونگی غلبه بر مسائل خاص انسان توصیه‌هایی را ارائه می‌کند. این موارد می‌تواند شامل بی خوابی، استرس، اعتیاد و اضطراب و افسردگی می‌تواند باشد.
اما کتابهای شادی محور به موضوعاتی مانند دستیابی به شادی، یافتن هدف، رشد شغلی و ایجاد روابط رضایت‌بخش، «حکمت» و … می‌پردازند.
چرا باید کتابهای خودیاری را خواند؟
تمامی کتابهای خودیاری یک جنبه‌ی مثبت دارند. آدم‌هایی که در شرایط روحی دشوار توانسته‌اند ادامه دهند. خواندن تجربه‌ی کسی که در وضعیت مشابه ما بوده، کمک کننده است. بهتر است قبل از اینکه به این کتاب ها نفرت دهیم، معیاری برای سنجش اعتبار و کارآمدی آن‌ها پیدا کنیم. در پژوهشی که در سال ۲۰۱۰ در دانشگاه نوادا صورت پذیرفت، افراد افسرده حین مطالعه کتاب خودیاری، موفق شدند از طریق فرایند درمانِ شناختی-رفتاری افکار منفی خود را شناسایی کنند، تحریف‌شدگی این افکار را ارزیابی نمایند و آن‌ها را با افکاری منطقی‌تر و مبتنی بر واقعیت جایگزین سازند.
چرا نباید کتابهای خودیاری زرد را خواند؟
ویژگی مهم کتابهای خودیاری مفید را گفتیم. در ادامه به ویژگی کتاب‌هایی می‌پردازیم که به اصطلاح به آن‌ها کتابهای زرد می‌گویند.
۱.ساده انگارانه نوشته شدند
کتاب های خودیاری زرد باعث می‌شود شما فکر کنید که تمام کارهای سخت را می‌توان با چند قدم ساده انجام داد.
۲.حاوی مطالب غیر علمی و اطلاعات زرد هستند.
این کتاب‌ها، اطلاعات ناقص و اشتباه را در بسته‌بندی کلمات زیبا به مخاطب عرضه می‌کند.
۳.امید بیهوده می‌دهند.
کتاب های زرد شما را غرق در امید واهی می‌کند و سپس در دریایی از ناکامی‌ها رها می‌شوید و این به شدت برای سلامت روان شما خطرناک است.
چه کتاب های خودیاری را باید خواند؟
هرسال تعداد زیادی کتابهای خودیاری با موضوعات مختلف بازار کتاب را پر می‌کند. این ژانر هنوز هم یکی از ژانرهای پرطرفدار در بین کتابخوانهاست. اما آیا تمام این کتاب‌ها مفیدند؟ قطعاً جواب منفی است. برخی از این کتاب‌ها فقط ایده‌های تکراری را بدون هیچ پشتوانه‌ی علمی با زبانی زیبا بیان می‌کنند.
اما چگونه در بازار آشفته‌ی کتابهای خودیاری گم نشویم؟ فقط کافیست به سراغ کتاب‌هایی بروید که بر اساس آخرین تحقیقات نوشته شدند و نویسنده‌ی آن‌ها فردیست که از لحاظ علمی اعتبار لازم را داشته باشد.
خودیاری روی چه افرادی جواب می‌دهد؟
کتابهای خودیاری بر روی افراد خودانگیخته تاثیر بیشتری می‌گذارند.
اگر از قبل انگیزه‌ی ایجاد تغییر دارید، کتابهای خودیاری می‌تواند به شما در این مسیر کمک کند. اما اگر اینطور نیست، ممکن است بخواهید به دنبال یک راه حل جایگزین باشید که کمی پشتیبانی اضافی را ارائه کند و شما را پاسخگو نگه دارد.
معرفی سه کتاب خودیاری مفید
کوچینگ خود
کتاب کوچینگ خود، به شما کمک می‌کند تا بیشتر خود را دوست داشته باشید. کتاب “کوچینگ خود” از روان‌شناسی کنترل درونی و تئوری انتخاب برای برقراری یک رابطه صحیح با خود استفاده می‌کند. نویسنده آن، براساس اصول و مفاهیم پایه کوچینگ انتخاب و واقعیت‌درمانی، آن را نوشته است.
در این کتاب خانم کیم الور بر اساس تئوری انتخاب به بررسی ۵ نیاز اساسی و ژنتیکی رای زندگی پرداخته و از تجربیات ارزشمند خود را در اختیار خوانندگان گذاشته است.
کتاب آشنایی با مهارت‌های زندگی
کتاب آشنایی با مهارت‌های زندگی (کتاب مطالعه و کار عملی مهارت‌آموز)، یکی از کاربردی‌ترین کتابهای خودیاری است. این کتاب بر اساس یافته‌های علمی، ده مهارت زندگی (شامل مهارت خودآگاهی، مهارت همدلی کردن، مهارت روابط بین فردی، مهارت ارتباط موثر، مهارت مقابله با استرس، مهارت حل مسئله، مهارت تصمیم گیری، مهارت مدیریت هیجان، مهارت تفکر نقادانه و مهارت تفکر خلاق) را به طور کامل برای مخاطب شرح داده است.
یکی از ویژگی های جذاب این کتاب وجود تمرین عملی برای ارزیابی مهارت‌آموز است تا این مهارت‌ها را در زندگی واقعی خود اجرا کند.
بازسازی و ایجاد رابطه غنی در همسران
این کتاب در واقع یکی از بهترین کتابهای خودیاری در زمینه‌ی روابط زناشویی است. این کتاب به زوجین می‌آموزد که دوست داشتن به تنهایی کافی نسیت. رابطه زناشویی همواره نیازمند تکامل و پختگی است. رسیدن به این پختگی با توجه،گفت‌وگو، ارزیابی و رسیدگی مداوم میسر می‌شود.
در کتاب بازسازی و ایجاد رابطه غنی در همسران سعی شده است با انجام تمرین‌ها زوجین به افکار و عقاید و احساسات درونی یکدیگر دسترسی بیشتری داشته باشند و با کمک بحث و گفت‌وگو و استفاده از راه‌حل‌ها و نظرات مشترک برای کسب خشنودی گام بردارند و به یکدیگر در رسیدن به اهداف شخصی و مشترک یاری برسانند.
دیدگاهتان را بنویسید